سلسله هخامنشی

 

من  بنا بر اراده اهورامزدا  پادشاه شده ام  و این اهورامزدا است که سلطه و اقتدار شاهی را به من عطا کرد ، پس  مهر بورزید  دوستان را ؛ که این مهر ورزی به شما قدرتی می دهد که دشمنانتان را براندازید . 

کوروش کبیر 

 تاریخ حکومت(۵۵۰–۳۳۰)پیش از میلاد است که این شاهنشاهی کهن و بزرگ به دست کوروش کبیر نهاده شد، این فرمانروایی۲۲۰سال به طول انجامید. اوج قدرت این دوران در سال۴۸۰ پیش از میلان در زمان داریوش بزرگ بود که تقریباً ۴۴درصد از مردم جهان آن روز را حکم رانی می‌کرد و مساحتی برابر با ۸ میلیون متر مربع مساحت داشت از دره سند(درهند) تا رود نیل(در مصر)؛ ناحیه در بنغازی در لیبی امروز و از رود دانوب(دراروپا) تا آسیای مرکزی او حفره آبی تر از دریا سرخ تا  به رود نیل کشید و بزرگترین  شاهنشاهی باستانی تاریخ جهان حکم رانی کرد. هخامنش نام جد دودمان هخامنشیان  به معنای دارنده اندیشه راست است؛ هخامنش بر آنشان(پارس) حکمرانی می‌کرد و پس از او(چی ایش پیش) پدر کوروش کبیر برتخت نشست و سپس کوروش که از سمت مادرش نیز خیشاوند (آستیاٰژ) پادشاه مادها بود رهبر پارس ها شد او بر پادشاهی لیدیه (کرزس شاه لیدی) که آن روز ها دولت قدرتمندی بود و سرزمین مادها را تسخیر کرده بود یورش برد  و توانست او را مجبور به عقب نشینی کند و همچنین با فتح بابل شاهنشاهی بزرگ هخامنشی را پایه گذاشت.کردار او برای تشکیل یک دولت واحد بهره برداری از نیروی روانی و سیاسی اجتماعی مردم ماد و پارس ، با تکیه بر جوانمردی و جهان گرایی آنان. اصول کشورداری سالم او بر پایه پیروی از فضیلت و تقوی ، رعایت آداب و سنن اقوام مختلف ، آزادی عقیده و دین و توسعه روابط انسانی بر پایه معقولات و محسوسات  و تقویت نیروی  نظامی در سراسر قلمرو اش بود. برای نگهداری و امنیت ملی و حرف ز راهها و مقابله با خطرهای احتمالی دست به آبادی و عمران شهرها و روستاها زد پاسگاه‌ها و پادگانهای بنا  نهاد که وظیفه آنان حفاظت از راهها دریای ایران(اروند رود، دهانه ی خلیج فارس) در مقابل دزدان دریایی و تجاوزات نظامی بود. 

پایتخت ایران در آن زمان مدرسه منطقه تخت جمشید، شوش واکباتان(هگمتانه ، همدان امروزی) قرار داشت که شاهان هخامنشی تابستان خود را در اکباتان، پاییز و زمستان  را در شوش و بهار را در تخت جمشید سپری میکردند. ایران در جهان آن روز گذرگاهی بود از خاور تا باختر ،مملو از شهرها و روستاهای آباد و ثروتمند که همواره آسایش و امنیت در آن برقرار بود ، ۲۸ استان یا منطقه در آن زمان وجود داشت :

 ۱- مادها

۲– خووجا(خوزستان) 

۳– پرئو(خراسان) 

۴– هرای(هرات) 

۵– با ختریش(باختر) 

۶-سوغودا(بخارا) 

۷-زرن ک (سیستان) 

۸-هراخواتیش(افغانستان) 

۹-خوارزمیش (خوارزم) 

۱۰-ت ت گوش(پنجاب) 

۱۱-گندار(کابل) 

۱۲-هیندوش(هند) 

۱۳-سکاهوم ورک (جنوب روسیه و رود سیحون) 

۱۴ -سکاتیگرخئودا 

۱۵-بابیروش(بابل) 

۱۶-آسورا(آسور) 

۱۷-اربای(عربستان) 

۱۸-مود رایا(مصر و لیبی) 

۱۹-آرمینا(ارمنستان) 

۲۰– کت پتوک ( کاپادوکیه) 

۲۱-سپرد(لیدیه) 

۲۲-یئونا(یونانیان آسیای صغیر) 

۲۳-سک تئی ترادریا (مردمان آن سوی دریای سیاه) 

۲۴-سکو(مقدونیه) 

۲۵-یئوناک برا (یونانیان سپردار) 

۲۶-پوتی یه (سومالی) 

۲۷-مکیا(مکران) 

۲۸-کرکا 

اولین سنگ نوشته از دوره هخامنشی معلق به ارپارمنه(آریاامنه) است اما مهمترین آن سنگ نوشته کوروش کبیر پس از به راه انداختن امپراتوری هخامنشی است. 

خط و نگارش: 

برای مکاتبات اداریابتدا از خط آرامی و بابلیو سپس خط  میخی  پارسی را ابداع کرده و استفاده می نمودند. 

واحد پول: 

داریوش شاه برای اولین بار ضرب سکه طلا و نقره را در سراسر قلمرو اشبه راه انداخت. 

هنر و معماری : 

ظروف سفالی اولین هنر آن دوره است که بسیار هممحبوب بود؛ساخت پاسارگاد در زمان کوروش کبیر آغاز و سپس داریوش کاخ باشکوهی در شوش و سپس تخت‌جمشید را بنا نها که تا ۱۵۰ سال بعد هم بنا های مختلفی در تخت جمشید به دست شاهان ساخته شده است همچنین قدیمی ترین فرش جهان(پازیریک)که نشانه ذوق وهنر بافندگیایرانیاندر آن زماناستاز همه مهمتربه جامانده های سلسله ی هخامنشی است.

سنگ نوشته در تخت جمشید ،نقش رستم، شوش می توان یافت و علاوه بر آننوشتن بر روی ظروف سفالینیز بسیاررایج بوده است. از برجسته ترین اتفاقات آن دوران برابری حقوق میان زن و مرد بود، در آن زمان گروه بزرگی از زنان کشاورز و سنگ سایان حرفه ای بودند؛ در آن زمانهدایایی برایزنان باردار(جو و شراب) می فرستادند،علاوه بر آن۵ ماه مرخصی که حقوق هم دریافت می‌کردندبه آنها تعلق می گرفت؛ به زنانی که سرپرست خانواده بودنددو برابرمردان حقوق می دادند. پادشاهان هخامنشی زنان را موجودات مقدس و لازمه حیات می پنداشتند. پایه گذاری این سلسله بزرگکوروش کبیر بود و در پایان نیزبا حمله اسکندر مقدونی در زمان داریوش سوم خاتمه یافت.

منابع: 

 ۱– تاریخ هردوت 

 ۲– بنیاد استراژدی درهخامنشی نویسنده: نصرت الله بختورتاش 

 ۳– تاریخ شاهنشاهی هخامنشی نویسنده: آلبرت تن آ یک اومستد 

 ۴– ایران درزمان هخامنشیان نویسنده: دکتر مرتضی احتشام 

سازمان پادشاهی پارلمانی ایران در راستای حقوق بشر